Languages

Waar moet beleid rond ondernemingen en mensenrechten op focussen, volgens de Belgische stakeholders?

Op dit moment werkt België aan een tweede nationaal actieplan rond ondernemingen en mensenrechten. Met dit nationaal actieplan en eerder werk wil België mensenrechten beter integreren in maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Stakeholders hebben recent hun visie gegeven over wat er in België moet verbeteren op dit vlak.

Hoe ver staan we in België?

In 2017 publiceerde België haar eerste Nationaal Actieplan Ondernemingen en Mensenrechten. In 33 actiepunten engageerden de Belgische overheden zich voor een betere implementatie van de VN-principes rond ondernemingen en mensenrechten of UNGPs. In 2020 werd er in een National Baseline Assessment (NBA) onderzocht welke vooruitgang de Belgische overheden en bedrijven hadden gemaakt in het implementeren van deze UNGPs. De NBA toonde aan dat de eerste waardevolle stappen in België gezet zijn, maar extra inspanningen nodig zijn om de UNGPs te implementeren. Zo is bijvoorbeeld nood aan een meer evenwichtige relatie tussen regelgeving en vrijwillige initiatieven.

Wat kan beter?

Onderzoekers van HIVA-KULeuven en Brussels School of Governance van de Vrije Universiteit Brussel hebben  de bijdragen van de stakeholders geanalyseerd en zetten de belangrijkste conclusies op een rij:

  • Er bestaat een duidelijke breuklijn tussen middenveld (vakbonden en NGO’s) en werkgevers. Waar vanuit het middenveld gepleit wordt voor dwingende regelgeving, ligt de focus bij werkgevers vooral op begeleidende maatregelen ter ondersteuning van bedrijven.
  •  Het aantal acties met eenduidige en expliciete consensus blijft beperkt. Wel zijn er acties waarrond een consensus mogelijk lijkt of reeds een gedeeltelijke consensus bestaat.
  • Stakeholders stellen niet in vraag dat er wetgeving moet zijn, maar wel hoe deze eruit moet zien en hoe deze het best ontwikkeld wordt.
  • Er bestaat een consensus over de voorbeeldrol die de overheid moet spelen door mensenrechten en milieu te integreren bij de toekenning van overheidssteun, in de werking van overheidsbedrijven, en bij overheidsopdrachten. Tevens lijkt consensus mogelijk rond de nood aan bijkomende ondersteuning voor bedrijven én overheden om aan deze verwachtingen te voldoen.
  • Er is consensus over de noodzaak om het nationaal contactpunt (NCP) van de OESO te versterken om slachtoffers beter te ondersteunen. De meeste stakeholders die hebben deelgenomen steunen ook de versterking van het Federaal Instituut voor de bescherming en de bevordering van de Rechten van de Mens (FIRM).
  •  Het is belangrijk dat er meer internationale samenwerking komt om klachtensystemen van bedrijven en administratieve en gerechtelijke actoren van betrokken landen te versterken.
  •  Verschillende actoren signaleren dat ook milieu- en klimaataspecten in due diligence processen moeten worden opgenomen. Dit punt staat steeds hoger op de Europese en op internationale agenda, en zou derhalve het onderwerp van analyse moeten zijn vóór de aanname van het tweede Nationale Actieplan.

Meer info