Residence Palace Talks for Journalists: waardevolle uitwisselingen tussen experts en journalisten

Om een platform te creëren voor open debat en informele bewustmaking rond duurzame ontwikkeling, heeft Résidence Palace de krachten gebundeld met het FIDO, de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ), de Europese Federatie van Journalisten (EFJ),  l’Association des journalistes professionnels, de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) en het Regionaal Informatie Centrum van de Verenigde Naties (UNRIC).

Het netwerk organiseert op regelmatige basis verkennende ontmoetingen tussen een dertigtal journalisten van over de hele wereld en experts die toelichting geven en hun expertise delen over uiteenlopende onderwerpen, wat leidt tot zeer leerrijke uitwisselingen.

Dit kennis- en bewustmakingsnetwerk is inmiddels aan zijn tweede jaar toe. In 2024 kwamen onder meer de volgende thema’s aan bod:

• Hoe kunnen we desinformatie en greenwashing bestrijden?
• Klimaatjournalistiek als een transversale benadering
• Klimaatrechtvaardigheid: klimaatcrisis, transitie en sociale rechtvaardigheid.

Van milieugebonden migratie...

Op dinsdag 15 april vond, op initiatief van de Internationale Federatie van Journalisten, een debat plaats rond het thema "klimaatverandering en migratie". De twee sprekers van de dag – Dr. Susanne Melde van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) en Dr. Heather Grabbe van het Bruegel Instituut – vestigden de aandacht op de impact van klimaatverandering op de mobiliteit van bevolkingsgroepen. Dit is een reële migratiefactor.

Milieumigranten zijn personen of groepen die gedwongen worden hun woongebied of land te verlaten wegens plotselinge of geleidelijke milieudegradatie of natuurrampen die verband houden met klimaatverandering (zoals stijging of verzilting van het water, overstromingen, droogtes, bodemaantasting…). Deze fenomenen hebben een negatieve impact op hun leven of leefomstandigheden en dwingen hen ertoe hun huis tijdelijk of definitief te verlaten, hetzij binnen de grenzen van hun eigen land (wat het merendeel van de waargenomen verplaatsingen betreft), hetzij over de landsgrenzen heen.

Vertrek kan het gevolg zijn van gedwongen evacuatie, maar ook van een eigen keuze, die afhangt van talrijke factoren (milieugerelateerd, sociaal, economisch, enz.). Het is van essentieel belang om oplossingen te vinden, zowel voor wie vertrekt als voor wie geen andere keuze heeft dan te blijven in een vijandige leefomgeving.Beide sprekers waren het erover eens: structureel politiek beleid moet zowel maatregelen ter mitigatie als aanpassing omvatten.

Het is essentieel om de dynamiek van migratie te begrijpen om weloverwogen beslissingen te kunnen nemen en doeltreffend beleid te voeren. Daarom publiceert de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) elk jaar een rapport over de stand van zaken van migratie wereldwijd, waarin zowel structurele trends als nieuwe uitdagingen worden toegelicht. Het rapport van 2024 benadrukt dat internationale migratie weliswaar een motor blijft voor menselijke ontwikkeling en economische groei, maar dat er ook grote uitdagingen blijven bestaan. Terwijl het aantal internationale migranten wereldwijd op ongeveer 281 miljoen wordt geschat, bereikte het aantal mensen dat eind 2022 ontheemd was door conflicten, geweld, klimaatgerelateerde rampen en andere oorzaken een recordhoogte van 117 miljoen — het hoogste cijfer ooit geregistreerd in de moderne geschiedenis. Dit onderstreept de dringende noodzaak om iets te doen aan migratiecrisissen en om, waar mogelijk, in te grijpen op de onderliggende oorzaken.

De sprekers verwezen naar een studie van de Wereldbank uit 2021 waarin wordt gesteld: "klimaatverandering vormt een steeds krachtiger migratiefactor, die ertoe zou kunnen leiden dat tegen 2050 zo’n 216 miljoen mensen in ontwikkelingslanden binnen hun eigen land zullen moeten migreren. Tegelijkertijd merkt het rapport op dat: "een onmiddellijke en gecoördineerde actie om de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen te verminderen, in combinatie met de steun aan een groene, veerkrachtige en inclusieve ontwikkeling, de omvang van deze interne klimaatmigratie met 80% zou kunnen terugdringen."

... tot kritieke grondstoffen

De volgende bijeenkomst, die eind mei zal plaatsvinden en georganiseerd wordt door het FIDO, zal gaan over de cruciale rol van kritieke grondstoffen in een veranderend geopolitiek landschap.

Het FIDO ontwikkelt sinds enkele maanden expertise rond dit thema via de oprichting van een gespecialiseerde cel die als opdracht het bevorderen van verantwoord gebruik van grondstoffen heeft, ten dienste van de huidige en toekomstige generaties. Er wordt namelijk een sterke toename verwacht in de vraag naar zeldzame aardmetalen in de komende jaren. Daarom heeft de Europese Raad in maart 2024 de Europese verordening inzake kritieke grondstoffen aangenomen. Deze grondstoffen zijn van essentieel economisch belang voor de Europese Unie (EU), aangezien er een groot risico bestaat op onderbreking van de bevoorrading. Dat komt door de concentratie van de bronnen en het gebrek aan kwalitatieve en betaalbare alternatieven.

De Europese wetgeving beoogt:

• Het vergroten en diversifiëren van de bevoorrading van de EU met kritieke grondstoffen;
• Het versterken van circulariteit, met inbegrip van recyclage;
• Het ondersteunen van onderzoek en innovatie rond efficiënt grondstoffengebruik en de ontwikkeling van alternatieven.

Op Belgisch niveau werkt de cel "kritieke grondstoffen" van het FIDO haar doelstellingen uit aan de hand van drie pijlers:

1. Kennis: kennis opbouwen, verzamelen en verspreiden over kritieke en strategische grondstoffen;
2. Onderzoek: onderzoek en innovatie op dit gebied stimuleren;
3. Beleid: aanbevelingen formuleren voor een goed geïnformeerd overheidsbeleid.

Alle video-opnames van de vorige sessies van de “Talks for Journalists” zijn te bekijken op het YouTube-kanaal van onze partner Résidence Palace.

Meer info

Residence Palace Talks for Journalists

Het rapport over de stand van zaken van wereldmigratie 2024 onthult de nieuwste wereldwijde trends en uitdagingen op het gebied van menselijke mobiliteit.

EU-wetgeving inzake kritieke grondstoffen voor de toekomst van de toeleveringsketens in de EU