Bijdragen en uitdagingen van België om de Agenda 2030 te verwezenlijken

De vaststelling van doelstellingen, targets en indicatoren, alsook de regelmatige opvolging daarvan zijn belangrijke stappen om de Agenda 2030 te verwezenlijken. Het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling heeft dan ook een tweeledig onderzoek laten uitvoeren: enerzijds de analyse en evaluatie van het behalen van de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) door de federale overheid en anderzijds de vaststelling van de indirecte impact van ons intern en extern beleid op de ontwikkeling van andere landen, de zogenaamde spillovers. De resultaten van dit onderzoek zijn nu beschikbaar.

Gap analysis

In het eerste deel van het onderzoek werd de kloof tussen de 169 doelstellingen van de Agenda 2030 en de huidige situatie geëvalueerd. Hiervoor baseerden de onderzoekers zich op de gap analysis van 2020, die gepaard ging met een SMART-herformulering van de targets voor de 17 SDG’s. Alvorens een stand van zaken op te maken, werden de gegevens over elke target of elk subdoel bijgewerkt. Als een doel nog niet bereikt is, hebben de onderzoekers, voor zover mogelijk, aangegeven of het al dan niet zal worden bereikt tegen 2030.

Concreet blijkt dat 101 van de 237 subdoelstellingen al voor 100% zijn bereikt, hoewel we ze niet uit het oog mogen verliezen.  Op sommige gebieden stellen we immers een achteruitgang of een te trage vooruitgang vast.

Er zijn al veel inspanningen geleverd en verschillende doelstellingen werden al bereikt, maar er is nog een lange weg te gaan. Slechts 42% van de targets werd gevalideerd en sommige daarvan werden in de loop der jaren bijgesteld. Dankzij het verslag kunnen we elke target diepgaander benaderen. Voor elk van deze targets werd een volledige fiche opgesteld met de huidige doelstellingen, een up-to-date stand van zaken voor elke subdoelstelling en, indien mogelijk, een prognose voor 2030.

Bovenstaande tabel geeft een indicatie van in welke mate de SDG’s in ons land zijn verwezenlijkt. Raadpleeg pagina 8 van de managementsamenvatting om de tabel beter te kunnen interpreteren.

Analyse van de spillovers

Het tweede deel van de studie richtte zich op de mogelijke spillovers van de federale overheid in het kader van de verwezenlijking van de Agenda 2030. Het FIDO wilde namelijk een overzicht van de impact van de federale acties en beleidslijnen op andere landen, in het bijzonder de partnerlanden en de minst ontwikkelde landen. Dit noemen we "spillovers”.

In dit opzicht levert de studie een kwalitatieve evaluatie van de verschillende types van spillovers in België. De bestaande analyses duiden op grote uitdagingen om negatieve spillovers te beperken. Deze uitdagingen betreffen met name de milieu- en sociale gevolgen van de internationale handel en het beleid inzake overheidsfinanciën.

Tegelijkertijd wordt in de spilloversanalyse de toepassing van het principe van beleidssamenhang voor duurzame ontwikkeling in de Belgische context aangekaart. Dat is een principe dat expliciet gelinkt is aan SDG 17.14. De redenering achter de SDG’s is dat ze niet afzonderlijk kunnen worden beschouwd en niet kunnen worden bereikt als de acties leiden tot spillovers die andere landen belemmeren om de SDG’s te behalen.

Voorbeeld van spillovers (negatieve impact van acties en beleid op andere landen)

Aanbevelingen voor de federale overheid

De studie eindigt met aanbevelingen voor de verdere verwezenlijking van de Agenda 2030, met inbegrip van aandachtspunten om verschillende specifieke SDG-obstakels te overwinnen. Deze aanbevelingen zouden stof tot nadenken moeten geven voor de uitwerking van het Federaal Plan voor Duurzame Ontwikkeling (FPDO) tijdens de volgende legislatuur. Om meer rekening te kunnen houden met de problematiek van de spillovers, is het van belang de aangepaste mechanismen voor de opvolging en het beheer ervan te versterken. Volgens de onderzoekers is het daarom nog fundamenteler om alomvattende indicatoren te ontwikkelen om de spillovers te meten, in het bijzonder deze die verband houden met onze consumptie en toeleveringsketens. Ze pleiten ook voor meer beleidssamenhang voor duurzame ontwikkeling.

Je kan alle resultaten en aanbevelingen raadplegen in het volledige verslag Spillover analysis (enkel beschikbaar in het Engels), het volledige verslag Gap analysis (enkel beschikbaar in het Nederlands) en een verkorte samenvatting in je taal (Nederlands, Frans of Engels). Dit onderzoek werd uitgevoerd door het Instituut voor duurzame ontwikkeling (IDO), Route 2030 en IDEA Consult.

Plus d’infos

• Analysis of the achievement of the SDGs by the Federal government and potential spillovers - Spillover analysis - Final report October 2024
• Analyse van het bereiken van de SDGs door de Federale Overheid en potentiële spillovers - Gap-analyse - Final report
• Analyse de l’atteinte des ODD par l’autorité fédérale et des potentiels spillovers - Résumé analytique
• Analysis of the achievement of the SDGs by the Federal Government and potential spillovers - Executive summary
• Analyse van het bereiken van de SDGs door de Federale Overheid en potentiële spillovers - Managementsamenvatting