Languages

Stakeholdersoverleg NAP 1.0

Stakeholdersoverleg rond het Nationaal Actieplan (NAP) « Ondernemingen en mensenrechten »

Het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling en de FOD Buitenlandse zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking hebben op 23 mei 2019 een stakeholdersdialoog rond het Belgische Nationaal Actieplan « Ondernemingen en mensenrechten » georganiseerd. Experten vanuit de overheid, bedrijfsleven en maatschappelijk middenveld hebben het eerste NAP geëvalueerd en acties voor zijn opvolger naar voren geschoven.

Wat heeft België met dit eerste plan bereikt? Waar staat België in vergelijking met andere landen? Wat liep goed en minder goed bij het opmaak en uitvoering van het plan? Welke thema’s, uitdagingen en obstakels moet België aanpakken in zijn tweede nationale actieplan? Deze vragen kwamen aanbod in de presentaties, panelgesprekken en interactieve workshops.

Hierbeneden kunt u de presentaties, commentaren, output van de workshops, achtergrondinformatie over het reviewproces van het NAP en de deelnemerslijst raadplegen.

Zes acties uit het Nationaal Actieplan in de kijker

De dag begon met een voorstelling van zes acties uit het Nationaal Actieplan: 

  1. Toolbox Human Rights  (Hamida Idrissi, FIDO) :  Deze toolbox bundelt de belangrijkste mensenrechtenverdragen, regelgevingen en dossiers in één overzichtelijke website. Zo kunnen bedrijven, organisaties en hun stakeholders hun beleid/praktijken makkelijker afstemmen om de schending van mensenrechten te voorkomen en het respect voor mensenrechten te bevorderen in al hun activiteiten. Deze website biedt concrete online tools voor bedrijven om hen te helpen hun mensenrechtenverplichtingen na te komen.
     
  2. Oprichting van een mensenrechteninstituut  :  Phillipe Wery (FOD Justitie) bracht een stand van zaken rond de oprichting van een federaal mensenrechteninstituut. 
     
  3. Beyond Chocolate (Jean-Jacques Bastien, FOD Buitenlandse Zaken): Met Beyond Chocolate engageren alle ondertekenaars zich om samen te werken rond een hele reeks uitdagingen op het vlak van duurzame chocolade, zoals het aanpakken van ontbossing, kinderarbeid en een leefbaar inkomen voor lokale cacaoproducten. 
     
  4. Corruptie bestrijden met "due diligence" (Cyril Liance, FOD Economie) :  
    • Gids voor een betere naleving van de regelgeving over de bestrijding van corruptie van buitenlandse ambtenaren in internationale zakelijke transacties. zie brochure
    • Een betrouwswaardige KMO verwerpt corruptie: waarom en hoe? zie brochure
       
  5. raamovereenkomsten als hefboom voor internationale sociale opschaling (Laure Even, FOD Werkgelegenheid):  Raamovereenkomsten vormen een kader voor individuele en collectieve arbeidsverhoudingen in alle landen waar deze bedrijven actief zijn, en soms in de productieketen. Sinds kort bekijken overheden of deze instrumenten een effectief middel kunnen zijn om sociale rechten in bedrijven te verbeteren.
     
  6. TruStone (Frederik Claerbout, Vlaamse overheid) : TruStone is een multistakeholderinitiatief voor verantwoorde natuursteen. Regelmatig wordt natuursteen gewonnen en verwerkt onder omstandigheden waarbij de mensenrechten geschonden worden of het milieu wordt geschaad. Daarom hebben de Nederlandse en Vlaamse natuursteensector met de Nederlandse en Vlaamse overheid, ngo's en vakbonden afspraken gemaakt voor een meer verantwoorde productie en inkoop va natuursteen. 
Waar staat België met zijn Nationaal Actieplan in vergelijking met andere landen?

Prof. Huib Huyse van het onderzoekscentrum voor arbeid en samenleving (HIVA - KU Leuven) heeft het Belgisch Nationaal Actieplan vergeleken met de Nationale Actieplannen van andere landen. Het rapport legt een aantal tekortkomingen bloot en mogelijke acties om ze te verhelpen. 

Multistakeholderspanel

In een multistakeholderspanel gaven vertegenwoordigers van de bedrijfsleven, vakbonden, ngo's en de academische wereld hun visie voor de uitwerking van tweede Nationaal Actieplan. 

Workshops

Tijdens de workshops werden de aanwezige experten ingedeeld in thematische discussiegroepen. Elke groep heeft gedebatteerd over mogelijke toekomstige acties en welke aanpak en processen nodig zijn om ze te realiseren. Concreet heeft elk groep gedefineerd waarom de voorgestelde acties belangrijk zijn, welke actoren betrokken moeten worden en welke obstakels de realisatie van de actie in de weg kan staan:

Het reviewproces 

De Belgische stakeholdersdialoog  maakt deel uit van de stappen in het beoordelingsproces van een Nationaal Actieplan (Stap 4 uit het onderstaande reviewschema). Ook is er een interne jaarlijkse evaluatie van het actieplan door de CSR-werkgroep van de Interdepartementale Commissie voor Duurzame Ontwikkeling (ICDO) die georganiseerd wordt door het FIDO. In 2020, drie jaar na de goedkeuring van het NAP, zal een uitgebreidere evaluatie worden afgerond. Bestaande internationale richtlijnen (Danish Institute for Human Rights, 2017) pleiten intussen voor de organisatie van een nationale nulmeting ('National Baseline Assessment', NBA) ter voorbereiding van het NAP. Dit werd in 2016 door de ICDO geïnitieerd, maar om onbepaalde redenen nooit voltooid.

In de consultatiefase van het eerste NAP (2013-2017) werden voorstellen van verschillende stakeholders door het team dat het hele proces faciliteerde (het FIDO en de FOD  Buitenlandse Zaken) in een 'lange lijst' van mogelijke acties opgenomen. Vervolgens beraadslaagde de regering over welke acties ze op de shortlist voor het NAP wilde plaatsen. Het uiteindelijke NAP verwijst enkel naar vrijwillige HRDD-acties ('Human Rights Due Diligence', gedegen onderzoek naar de mensenrechtensituatie) ten aanzien van de bedrijfswereld en de staat.

De regering heeft nog geen politieke beslissing genomen met betrekking tot de uitwerking van een tweede NAP of een herziening van het bestaande NAP. De stakeholderdialoog biedt de mogelijkheid om te reflecteren over toekomstige acties van verschillende stakeholders zonder dat de regering zich op eender welke manier ergens toe verbindt.

                                                                                                                                

 

De deelnemers

De stakeholderdialoog werd bijgewoond door 56 personen, waaronder 26 ambtenaren van het ministerie en gerelateerde instanties, 17 vertegenwoordigers van ngo's, 3 vakbondsafgevaardigden, 5 academici, 2 vertegenwoordigers van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), 1 vertegenwoordiger van het bedrijfsleven en 5 anderen (consultant, journalist, VLIR, CIFAL, ...):